Słownik gwary łowieckiej
A
– ambona – stanowisko strzeleckie nad ziemią, zbudowane na słupach, czasem na drzewie
– anons – oszczek – głos psa oznajmiający znalezienie zwierzyny
– antabka – bączek – uchwyt do mocowania paska broni myśliwskiej,
– apel – sygnał rozpoczęcia polowania, posłuszeństwo psa myśliwskiego,
– aportowanie – przynoszenie przez psa myśliwskiego strzelonej zwierzyny lub postrzałków,
– awantaż – kątowe odchylenie kolby względem poziomej osi lufy (w prawo bądź w lewo)
B
– babrzysko – miejsce kąpieli dzików i jeleni
– badylarz – samiec łosia, o porożu w formie odnóg a nie łopat (zobacz: łopatacz)
– badyle – kończyny jelenia, łosia
– bałuchy – oczy zająca (trzeszcze)
– bałwanek – wypchany ssak (najczęściej zając, królik) służący do nauki polowania ptaka łowczego; kukła
dzikiej kaczki, puszczana na wodę wabi inne kaczki,
– baran – samiec muflona
– barłóg – legowisko dzików, niedźwiedzi
– basior – dorosły samiec wilka
– basista – jeleń byk wyróżniający się grubym głosem na rykowisku
– bekowisko – okres, miejsce godów u danieli
– berło – drążek na który sadza się ptaka łowczego,
– biegi – nogi dzika
– biała broń – broń do walki wręcz (miecze, szable, bagnety itp.). We współczesnym łowiectwie kordelas i nóż
– biała stopa – teren polowania całkowicie pokryty śniegiem
– białozór – sokół norweski. Ptak drapieżny z rodziny sokołów. Wyjątkowo rzadki, wysoko ceniony w
sokolnictwie, czyli w polowaniu przy użyciu ułożonych, wytresowanych ptaków drapieżnych.
– bielenie – zdejmowanie skóry z upolowanego zwierzęcia
– blaski – oczy zająca (trzeszcze)
– bobrowanie – przeszukiwanie terenu przez zwierzęta
– bokobrody – kępki dłuższych włosów czuciowych, wyrastające na policzkach rysia, żbika
– breneka – potocznie o naboju i pocisku kulowym do broni śrutowej
– brok – nazwa określająca drobny śrut
– bródka – krótkie piórka u nasady ogona słonki, element ozdobny kapelusza myśliwskiego
– bruzda 1. wgłębienie na tykach poroża jeleniowatych; 2. wgłębienie w profilu gwintowania lufy,
– buchtowanie – rycie w ziemi przez dziki w poszukiwaniu żeru,
– buchtowisko – miejsce zryte przez dziki,
– bukowisko – okres godowy u łosi
– bulgot – głos wydawany przez koguta cietrzewia podczas toków
– burknięcie- odgłos podrywającego się z ziemi do lotu jarząbka
– byk – nazwa samca jelenia, daniela, łosia lub żubra
– byk stadny – jeleń byk, władający chmarą w okresie rykowiska
C
– cap – samiec kozicy
– cewki – kończyny sarny
– chorągwie – inaczej flagi – fragmenty scypułu zwisające z tyk jelenia w czasie wycierania,
– chłyst – młody samiec jelenia, odganiany przez byka do chmary łań
– chmara – stado jeleni, danieli, łosi i żubrów
– chrap – głos łosia byka w czasie bukowiska,
– chrapanie – głos wydawany przez słonkę w trakcie lotu godowego (ciągu),
– chrapy – nozdrza .ubra, zwierzyny płowej, muflona, kozicy,
– chyb – długa i gęsta szczecina na karku u dzika
– chwost – ogon muflona lub pęk długich włosów na końcu ogona dzika
– ciąg 1. przelot dzikich kacze lub gęsi na wodę rano lub wieczorem; 2. loty godowe słonek
– ciągnięcie – powolne poruszanie się, wędrowanie żubrów, zwierzyny płowej, muflonów,
– ciec – ucieczka piesza kuraków,
– ciecier – cietrzew kogut,
– ciecieruk – młody cietrzew kogut
– cieciorka – kura cietrzewia,
– cieczka – okres godowy lisów, wilków, borsuków, jenotów, psów
– comber – część tuszy zająca i niektórych innych zwierząt łownych
– cieki-nogi kuraków. np u kuropatwy
– czarna stopa – teren bez pokrywy śniegu
– czemchanie – wycieranie poroża ze scypułu,
– czternastak – jeleń byk o siedmiu odnogach na każdej tyce,
– czochrać się – wycieranie o drzewa jeleni lub dzików,
– cuch – węch psa myśliwskiego
– czuszykanie – głos wydawany przez koguta cietrzewia podczas toków,
– czyrykanie – głos wydawany przez zwołujące się kuropatwy,
Ć
-ćwik – stary, dobrze ułożony ptak łowczy
D
– darniak – samiec sarny, rogacz o wybitnie słabych parostkach i małej tuszy
– Darz Bór -1. Myśliwskie pozdrowienie, niech bór (obficie ) darzy, obdarowuje; 2. uroczysty sygnał
myśliwski, grany na sygnałówce.
– daszek – posyp – paśnik dla kuropatw lub bażantów
– dławienie – duszenie zwierzyny przez drapieżniki czworonożne
– dojść postrzałka – odszukać ranną, postrzeloną zwierzynę.
– dołowanie – umieszczanie strzałów poniżej miejsca celowania
– do puli -(polowanie do puli) polowanie zbiorowe, po którym każdy jego uczestnik otrzymuje jednakową
ilość zwierzyny, bez względu na to, ile sztuk sam upolował. Zazwyczaj dotyczy polowania na zwierzynę
drobną i ptactwo.
– drapieżnik duży – w Polsce niedźwiedź, ryś, wilk. Obecnie wszystkie gatunki pod ochroną.
– drapieżnik mały – gatunki łowne w Polsce to borsuk, lis, jenot, norka amerykańska, kuna leśna, kuna
domowa, tchórz.
– dryling – trójlufka – myśliwska broń palna o trzech lufach. Najczęściej dwie lufy gładkościenne do
strzelania śrutem i jedna lufa gwintowana do strzelania kulami.
– dubeltówka -dwururka – śrutowa broń myśliwska o dwóch lufach ułożonych poziomo obok siebie,
– dublet – ustrzelenie dwóch sztuk zwierzyny dwoma kolejnymi strzałami
– dwudwudziestak – jeleń byk noszący wieniec o jedenastu odnogach na jednej tyce
– dwudziestak – jeleń byk o dziesięciu odnogach na jednej tyce
– dwudziestka – śrutowa broń myśliwska kaliber 20
– dwunastak (jeleń dwunastak) -samiec jelenia, w którego porożu przynajmniej jedna tyka ma sześć odnóg.
– dwunastka – myśliwska broń śrutowa kaliber 12
– dyndować – o lisie, borsuku wilku lub jenocie – biec truchtem,
– dziesiątak (jeleń dziesiątak) -samiec jelenia, w którego porożu przynajmniej jedna tyka ma pięć
odnóg.
– dzikarz – pies myśliwski używany do polowań na dziki,
– dziwerówka – strzelba myśliwska o lufach wykonanych ze stali damasceńskiej
– dzwonić strychulcem – o psie myśliwskim, machać ogonem
E
– ekspres – łamana, kulowa, dwulufowa broń myśliwska
– elaboracja – własnoręcznie wykonywanie śrutowej amunicji myśliwskiej
– eżektor – wyrzutnik łusek w myśliwskiej broni łamanej,
F
– fafle – obwisłe górne wargi psa myśliwskiego, wyżła
– fajki – kły wyrastające z górnej szczęki dzika
– farba – krew zwierzyny
– farbować – zostawiać krew na tropie,
– fartuszek – pęk jasnych włosów przy sromie sarny
– fiołek – gruczoł zapachowy u lisa znajdujący się przy nasadzie ogona,
– fladry – sznury z czerwonymi szmatkami, służyły do polowań na wilki
– flagi – fragmenty scypułu zwisające z tyk jelenia w trakcie wycierania poroża
– flanka – skrzydło myśliwych zagięte w kierunku miotu
– flankować – obstawiać stanowiska na flankach,
– fryc -myśliwy młody stażem, niedoświadczony.
G
– gach – dorosły samiec zająca
– gamrat – odyniec w okresie huczki
– gastrolity -u ptactwa – drobne kamyki, połykane wraz z pokarmem. Ulokowane w tzw. żołądku mięśniowym
pomagają w rozcieraniu twardego pożywienia.
– gawra – zimowe legowisko niedźwiedzia
– ględzenie – głos wydawany przez łanię
– głosić – oznajmianie przez pasa, znalezienia tropu lub osaczenie zwierzyny
– głownia – klinga, ostrze białej broni – kordelasa, szabli itp.
– gomóła – jeleń byk po zrzuceniu poroża
– gon 1. okres godowy kozic; 2. głos psów podczas pędzenia zwierzyny w miocie,
– gońka – sarna koza grzejąca się poza okresem rui
– gra – szczekanie psów gończych idących po tropie
– grabarz – pies myśliwski zakopujący odnalezioną zwierzynę
– grandle – szczątkowe kły w górnej szczęce u jeleniowatych
– grzęzy – wymiona samic Łosia i Jelenia
– grzybek – kula z broni gwintowanej po rozgrzybkowaniu
– grot 1. odnoga kończąca tykę w parostkach kozła; 2. zakończenie odnogi w wieńcu jelenia byka
– gruby – (gruby dzik) – duży, wyjątkowo okazały zwierz.
– gryzawka – pędy wierzby lub osiki nasycone solą, przeznaczone do obgryzania przez zające
– grzywa – gęsta długa sierść na szyi i karku żubra, łosia, jelenia lub na grzbiecie kozicy
– guzikarz – młody kozioł o porożu w kształcie niskich stożków, guzików
– guziki – zwykle pierwsze poroże kozła
– gwizd – 1. ryj dzika; 2. głos słonki i jarząbka
– gomółka – samiec okresowo nie posiadający poroża
H
– haki – poroże kozicy
– huczka – okres godowy u dzików
I
– igły – rogowe igiełki u leśnych kuraków wyrastające po bokach palców, zanikające po tokach
– igrzysko – toki głuszców lub miejsce toków głuszców
J
– jasła – drabina na którą kładzie się karmę dla zwierzyny płowej
– jastrzębnik- dawniej myśliwy polujący z jastrzębiem
– jazgot – ujadanie wilków lub psów
– jaźwiec – borsuk
– jednorurka – myśliwska broń o jednej lufie gładkiej
– jucha – farba (krew) niedźwiedzia
K
– kaliber – średnica lufy broni palnej,
– kalibrownik – przyrząd służący do sprawdzania i korygowania kalibru naboi śrutowych,
– kamionka – kuna domowa,
– kantak – pazur na tylnym palcu ptaka drapieżnego
– kapelusznik – staropolska nazwa bardzo starego odyńca,
– kapitalny – samiec zwierzyny płowej noszący medalowe poroże,
– kaptur – nakrycie głowy ptaka łowczego, inaczej kapa,
– karawan – pojazd przystosowany do transportu upolowanej zwierzyny.
– karmisko – miejsce wykładania karmy dla zwierzyny,
– kądziel – owłosienie szyi, karku i garbu żubra,
– kąpielisko – miejsce kąpieli dzików i zwierzyny płowej
– kęsy – zęby u drapieżników
– kipieć – ucieczka na oślep zająca
– kiść – 1. pęk białych włosów u borsuka, 2.zakończenie ogona żubra
– kita – ogon lisa
– kitka – bródka kozicy
– klamra – skrzydło linii myśliwych,
– klapak – nielotna młoda lub nielotna dojrzała kaczka w okresie zmiany upierzenia
– klapanie – pierwsza z czterech części pieśni tokowej głuszca
– klaskanie – trzecia zwrotka pieśni głuszca, inaczej korkowanie,
– klekotka – kołatka, służąca do straszenia zajęcy w czasie pędzenia
– klempa – samica łosia, łosza
– kluczka – odskok zwierza w bok podczas ucieczki
– kłańce – zęby wilka,
– kłapać – odgłos wydawany przez dzika w stanie podniecenia,
– kłaść- ubić zwierza celnym strzałem,
– kłuć – dobić zwierza kordelasem,
– kniazienie – odgłos wydawany przez przestraszonego zająca
– kniejówka – broń myśliwska o dwóch lufach – kulowej i śrutowej
– kobylarz – bardzo duży wilk
– kocioł – sposób polowania na zające
– kokanie – głos wydawany przez cieciorkę
– kokcielić; o pardwach i cietrzewiach – wydawać głos
– kołatka – przyrząd służący naganiaczowi do straszenia zwierzyny
– kołnierz – długie piórka wokół szyi koguta bataliona
– koło łowieckie – podstawowa jednostka organizacyjna Polskiego Związku Łowieckiego. Koło łowieckie
zajmuje się gospodarką łowiecką, w tym polowaniem, w dzierżawionym przez siebie obwodzie łowieckim.
– komora – klatka piersiowa zwierzyny grubej
– korkowanie – trzecia z czterech części pieśni tokowej głuszca
– kobylarz – bardzo duży wilk
– komora – klatka piersiowa u zwierzyny
– kopnięcie – uderzenie kolby broni myśliwskiej w ramię podczas strzału
– kopno – legowisko zająca w śniegu
– kopyra – gwarowa nazwa zająca
– kordelas – długi, prosty nóż myśliwski, służący dawniej do dobijania (skłuwania) rannej zwierzyny.
Obecnie myśliwska broń paradna.
– korkowanie – trzecia zwrotka pieśni głuszca
– korona – zwieńczenie poroża jelenia w formie minimum trzech odnóg
– kotlina – zagłębienie wygrzebane w ziemi, legowisko zająca
– koryto dzicze – ślad przejścia dzików w głębokim śniegu
– kosacz – stary cietrzew
– kot – nazwa zająca i rysia,
– kotlina – zagłębienie w ziemi, stanowiące legowisko zająca w okresie bezśnieżnym
– koza – samica sarny
– kozioł – samiec sarny
– koźlak – młode sarny do 1 roku życia
– kraczajka – przenośna podpórka do broni (inna nazwa: pastorał)
– krajce – brzegi dzioba jastrzębia,
– krechtanie – głosy wydawane przez głuszce podczas zapadów,
– krektun – jednoroczny głuszec nie biorący udziału w tokach,
– kreślić – robienie śladów skrzydłami, podczas toków głuszca, cietrzewia,
– krykucha – kaczka krzyżówka, wyhodowana w niewoli, do wabienia kaczorów w czasie wiosennych godów,
– krzyżak 1. lis z ciemnym futrem i czarną pręgą wzdłuż grzbietu, 2. kozioł o parostkach, których
odnogi wyrastają na jednakowej wysokości i tworzą formę zbliżoną do krzyża,
– kucharka – pierwsza kaczka przybywająca na zloty
– kudły – długa sierść niedźwiedzia,
– kufa – pysk psa myśliwskiego (wyżła),
– kulka – haczyk służący do patroszenia ptactwa,
– kulkowanie – patroszenie ptactwa za pomocą kulki,
– kureń – nazwa gwarowa szałasu myśliwskiego,
– kurkówka – dawna broń myśliwska o zewnętrznych kurkach,
– kuwiek – piszczałka do wabienia ptaków,
– kwadruplet – cztery celne, oddane bezpośrednio po sobie strzały,
– kwiat – ogon zwierzyny płowej i borsuka
– kwiatek – biała sierść na końcu ogona lisa
– kwiel – gwizdek służący do przywabiania ptaka łowczego
L
– lampy – oczy wilka
– latarnia – głowa wilka
– legawiec – wyżeł
– legowisko – stałe lub czasowe miejsce odpoczynku zwierzyny
– licówka – łania przewodniczka
– linia – szereg myśliwych na polowaniu zbiorowym
– linijka – pojazd konny, służący do podwożenia myśliwych w trakcie polowania
– lira – ogon cietrzewia
– liszka – samica lisa
– liściarka – zebrane i zasuszone pędy drzew i krzewów, wykładane w zimie jako karma
– lizawka – urządzenie łowieckie instalowane w terenie, służące do wykładania soli dla -zwierzyny
– locha – samica dzika
– lochanie – huczka dzików,
– loftki – gruby śrut o średnicy powyżej 4,5 mm używany do polowania na wilki
– loty – skrzydła ptaków
– lufa – główna część broni palnej
– lustro, lusterko – jasna sierść na pośladkach u zwierzyny płowej, u nasady ogona, talerz
Ł
– łaja-kilka sfor ogarów,
– łałok – luźna, obwisła skóra podgardla żubra.
– łania – samica jelenia i daniela
– łańka – młoda łania, nie prowadząca cielaka
– łapa – noga zwierzęcia zakończona pazurami,
– ława – sposób polowania zbiorowego, polegający na tym, .e myśliwi idą razem z naganką,
– łojny – tłusty, o zwierzynie w dobrej kondycji,
– łopaty – forma poroża łosia i daniela w postaci szerokich, spłaszczonych powierzchni zwieńczonych
licznymi sękami
– łopatacz – samiec łosia, o porożu w formie łopat (zobacz: badylarz)
– łosza – samica łosia, klępa
– łoszak – młody łoś
– łowiec – stara nazwa myśliwego
– łowny – samiec jeleniowatych, który osiągnął pełnię rozwoju osobniczego,
– łowy – staropolskie określenie polowania,
– łoże – drewniana część broni myśliwskiej, osada (kolba i szyjka),
– łupież – wypchana skóra ptaka służąca do układania ptaka łowczego,
– łyżka – ucho zwierzyny płowej
– łzawica – dołek łzowy w przednim kącie oka jelenia i daniela
M
– miasz lub maiż – młody niedoświadczony ptak łowny (orzeł, jastrząb lub sokół), którego zaczęto
wprawiać do polowania
– majak – czółno zamaskowane trzciną lub gałęziami, do polowań na ptactwo wodne
– marczak – młody zając urodzony w marcu
– markowanie – zaznaczanie przez wyżła obecności zwierzyny,
– marmurek – białe plamy na sterówkach ogona głuszca,
– matecznik – bezpieczna ostoja zwierzyny,
– medalion – trofeum w formie spreparowanej głowy z szyją zwierzęcia
– medalowy – (np. medalowy byk, rogacz) – zwierz o wyjątkowo dużym, mocnym trofeum, które po wycenie
spełnia oficjalne, międzynarodowe kryteria nagrodzenia medalem.
– mener – przewodnik psa myśliwskiego,
– michałek – dubelt, pochodzący z drugiego lęgu,
– mieszek – wabik na przepiórki,
– miękkie – żołądek i wnętrzności zwierzyny grubej
– mięsiarz – nieetyczny myśliwy (pogardliwe określenie myśliwego za wszelką cenę dążącego do zdobycia
zwierzyny)
– mikot – wabik używany do wabienia kozłów
– miot –1. kolejne z pędzeń na polowaniu zbiorowym, 2. młode zwierząt ssących urodzone z jednej ciąży
– młódka – młody ptak łowczy,
– mnich – jeleń byk o porożu w kształcie niskich guzów,
– morda – pysk drapieżników,
– możdżeń – wyrostek kostny na czaszce jeleniowatych na którym nasadzane jest poroże,
– mundur myśliwski – uroczysty, wyjściowy ubiór myśliwski, którego wzorzec został zatwierdzony przez
Naczelną Radę Łowiecką. Składa się z ciemnozielonych spodni i marynarki, na której naszyte są
myśliwskie dystynkcje. Guziki wykonane z poroża. Do pełnej gali zielony sznur paradny i kordelas.
– murzyn – młody kogut cietrzew,
– mykita – lis
– myłkus – samiec zwierzyny płowej o zniekształconym, zdeformowanym porożu
– myszka – młody piżmak,
N
– nadlufka – broń myśliwska o lufach uło.onych pionowo,
– nadoczniak – druga od czaszki odnoga w porożu jelenia
– naganiacz – pomocnik myśliwego, którego zadaniem jest naganianie zwierzyny,
– naganka – naganiacze uczestniczący w polowaniu, płoszący zwierzynę w kierunku myśliwych
– na pomyka – sposób polowania na zające, polegający na tym, że myśliwy idzie przed siebie i strzela do
napotkanej zwierzyny,
– narzynacz – pies myśliwski szarpiący i gryzący ubitą zwierzynę,
– nazimek – młody zając urodzony w jesieni,
– narogi – jadalne narządy wewnętrzne u zwierzyny grubej
– na kulawy sztych – na ukos z przodu
– na sztych – na wprost z przodu, przodem
– niedolisek – młody lis
– nemrod – żartobliwa nazwa myśliwego,
– niedokuna – młoda kuna,
– niedostęp – cecha tropu jeleniowatych, odcisk tylniego badyla nie dosięga odcisku przedniego badyla,
– niekoronny – jeleń byk noszący wieniec, którego tyki nie mają koron,
– nielot – młody ptak nie umiejący latać lub dorosły w okresie pierzenia,
– nie strzelany -1. o zwierzu – puszczony bez strzału. Celowe powstrzymanie się myśliwego przed
oddaniem strzału w okolicznościach, które strzał umożliwiają; 2. o zwierzu – ucieczka z miotu w
sytuacji, w której różne okoliczności uniemożliwiły myśliwym oddanie strzału.
– nogawice – gęste upierzenie na zgrzebłach głuszca,
– norowce – psy myśliwskie przeznaczone do pracy w norach,
– nurek – sokół ułożony do polowań, głównie na czaple, z wykorzystaniem pikowania (lotu nurkowego)
O
– obciąć – ustalić za pomocą tropienia obecność zwierzyny w miocie,
– obcierka – strzał raniący powierzchownie zwierza,
– objazd – sposób polowania szczególnie na lisa, polegający na objeżdżaniu znajdującej się na polu
zwierzyny tak aby zbliżyć się na odległość
– obkładanie – przeszukiwanie przez psa myśliwskiego pola w celu wystawienia lub wypłoszenia ptactwa,
(inaczej okładanie)
– oczniak – pierwsza od czaszki odnoga w porożu jelenia, daniela
– oczyć – rozglądanie się zwierzyny,
– odbić – odłączyć się od stada,
– odkapturzyć – zdjąć kaptur z głowy ptaka łowczego, 285.odnoga – odgałęzienie tyki w porożu
jeleniowatych,
– odprawa – nagroda dla psów gończych w postaci patrochów upolowanej przy ich pomocy zwierzyny,
– odprzodówka – dawna broń myśliwska ładowana od przodu,
– odtrąbić – grać na sygnałówce, sygnały zakończenia polowania lub na śmierć ubitej zwierzyny,
– odtylcówka – broń myśliwska ładowana od tyłu,
– odwiatr – woń wydzielana przez strzeloną zwierzynę,
– odyniec – samiec dzika
– odzew – odezwanie się na trąbce, w odpowiedzi na sygnał myśliwski,
– oganiać – obieganie przez jelenia byka chmary łań w czasie rykowiska,
– okno – otwór wejściowy do nory lisa,
– okręg łowiecki – jednostka administracyjna Polskiego Związku Łowieckiego.
– okręgowy łowczy – przewodniczący zarządu okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego. Zarząd okręgowy
jest organem wykonawczym okręgowej rady łowieckiej.
– Okręgowa Rada Łowiecka – w strukturach organizacyjnych Polskiego Związku Łowieckiego najwyższa władza
łowiecka na szczeblu okręgu w okresie między okręgowymi zjazdami delegatów Polskiego Związku
Łowieckiego.
– omyk – ogon zająca
– opierak – trzecia od czaszki odnoga w porożu jelenia
– organista – młody byk, pierwszy rozpoczynający rykowisko
– opalone – brązowe lub czarne zabarwienie oręża dzika i haków jelenia,
– opiekun stażysty – doświadczony myśliwy, wyznaczony przez zarząd koła łowieckiego, sprawujący pieczę
nad stażystą, kandydatem na myśliwego.
– opolować – objąć polowaniem część łowiska,
– oręż – trofeum myśliwskie z dzika – szable i fajki, czasem wieniec jelenia,
– organista – młody jeleń byk, który pierwszy rozpoczyna rykowisko,
– osacznik – dawna nazwa naganiacza,
– osada – łoże,
– osadzanie zwierzyny – zatrzymywanie w miejscu zwierzyny przez psa,
– osiadła – zwierzyna, która nie zmienia swojej ostoi,
– osiemnastak – jeleń byk o dziewięciu odnogach na każdej tyce,
– oskrzydlić – postrzelić ptaka w skrzydło,
– osmużać – obielić zająca lub królika (ściągnąć skórę),
– ostatni kęs – włożony w pysk strzelonej zwierzyny fragment złomu,
– ostatni miot – żartobliwie – myśliwska biesiada w terenie, organizowana bezpośrednio po polowaniu.
– ostęp – część lasu z ostoją zwierzyny,
– ostoja – teren stałego przebywania zwierzyny,
– ostroga – wyrostek z tyłu odnóży kuraków,
– ostroga – pierwszy sęk łopaty daniela,
– ostrolotka – trofeum z jednej z lotek w skrzydle cietrzewia i słonki,
– ostry – o psie – cięty,
– oszczek – szczekanie psa myśliwskiego, sygnalizującego znalezienie lub wytropienie zwierzyny,
– oślada – trop kury na śniegu,
– otok – długa smycz służąca do prowadzenia psa myśliwskiego,
– otrąbić – ogłosić koniec polowania sygnałem myśliwskim,
– otropić – ustalić miejsce przebywania zwierzyny za pomocą tropów,
– owca – samica muflona,
Ó
– ósmak – jeleń byk z wieńcem o czterech odnogach na każdej tyce
P
– padać w ogniu – zwierzyna, która po strzale pozostaje na miejscu,
– pancerz 1. upierzenie piersi głuszca; 2. zewnętrzna powłoka pocisku kulowego,
– paprać się – piaskowa kąpiel ptaków,
– paprzysko – miejsce piaskowych kąpieli ptaków,
– paradoks – gwintowanie końca lufy w broni śrutowej,
– parasol – typ paśnika dla zwierzyny w kształcie parasola,
– parkot – woń jelenia byka podczas rykowiska,
– parkoty – okres godowy zajęcy,
– parostki – poroże sarny kozła,
– pastorał – podpórka służąca do oparcia broni przy strzale
– pasynek – odnoga na łopacie łosia,
– paszcza – otwór gębowy niedźwiedzia, rysia, wilka i psa,
– paśnik – drewniana konstrukcja służąca do dokarmiania zwierzyny grubej, szczególnie w okresie
zimowym.
– patrochy – niejadalne wnętrzności zwierzyny,
– patroszenie – usuwanie wnętrzności strzelonej zwierzyny,
– patry – inaczej trzeszcze, oczy zająca,
– perły – charakterystyczne wyrostki kostne na porożu u jeleniowatych
– perukarz – kozioł o zdeformowanym porożu w formie narośli pokrytej scypułem
– pędzel – kiść dłuższych włosów u nasady penisa jelenia, muflona, dzika
– pędzelek – kępka włosów na uchu rysia,
– pędzenie – naganianie zwierzyny przez nagankę w kierunku myśliwych,
– pętla – 1. krótkie rzemyki służące przytrzymaniu ptaka łowczego; 2. splątane tropy zająca na śniegu,
– pianie – wydawanie ostrego głosu przez koguta bażanta,
– piastun – młody niedźwiedź, pozostający z matką do następnego roku
– pielesz – gniazdo ptaka drapieżnego
– pień – wyrostek kostny na czole samców zwierzyny płowej, na którym osadzone jest poroże, – pierzenie
się – wymiana upierzenia u ptaków,
– pies – samiec lisa, borsuka, jenota
– pies podsokoli – pies legawy (najczęściej wyżeł) współpracujący w czasie polowania z ptakiem łowczym
– piórko malarskie – ostrolotka u słonki,
– piórkować – dobijać postrzelonego ptaka,
– pióro – 1. ogólnie – ptactwo łowne (strzelać do pióra – polować na ptactwo); 2. rząd pokotu,
przeznaczony dla ubitego ptactwa; 3. pióra chybu – długie i sztywne włosy na karku dzika. 4. pióro
(pierwsze, drugie, trzecie) – rok życia ptaka łowczego (pierwszy, drugi, trzeci)
– piston – inaczej kapiszon – spłonka,
– pistonówka – strzelba kapiszonowa,
– piszczałka – wabik na jarząbki,
– piszczeć – wydawanie głosu przez kozę,
– plusk – kielnia – ogon bobra,
– płaszcz – pancerz – zewnętrzna powłoka pocisku kulowego,
– płochacz – pies myśliwski do płoszenia zwierzyny z zarośli,
– płowa zwierzyna – jelenie, sarny, łosie i daniele,
– pniaki – haki – grandle,
– pochwa – futerał na głownię białej broni myśliwskiej,
– pocisk – rażąca część naboju myśliwskiego,
– podchód – sposób polowania, podchodzenie zwierzyny na odległość strzału,
– podeszwa – spód stopy niedźwiedzia, 371.Podrywać się – zrywanie się ptaków do lotu,
– podjazd – rodzaj polowania, polegający na podjeżdżaniu do zwierzyny przez myśliwego furmanką lub
saniami,
– podkładacz – myśliwy, który naprowadza psy na trop zwierzyny,
– podkowa – brązowy łuk na piersi kuropatwy,
– podlot – młody ptak, zaczynający latać,
– podpórka – laska lub rozwidlony drążek do podparcia broni przy strzale,
– podprowadzać – zaprowadzić myśliwego na spotkanie ze zwierzyną,
– podryw – sposób polowania, polegający na strzelaniu do ptactwa wypłaszanego przez samego strzelca
– podstrzelić – strzelać do zwierzyny wychodzącej na sąsiada, podczas polowania zbiorowego,
– poduszka – baka – wypukłość na kolbie broni myśliwskiej, do której przykłada się policzek,
– pojedynek – samiec zwierzyn, wiodący samotny tryb życia,
– pokot 1. rozkład – ogół zwierzyny ubitej na polowaniu; 2. upolowana zwierzyna, ułożona wg
określonych zasad,
– płowa zwierzyna – sarny, daniele, jelenie i łosie
– polano – ogon wilka
– pole – określenie wieku psa myśliwskiego – rok pracy psa
– polowanie zbiorowe – polowanie, w którym uczestniczy przynajmniej dwóch myśliwych, współpracujących
ze sobą.
– Polski Związek Łowiecki – powstała w roku 1923. ogólnopolska organizacja łowiecka.
– położyć – upolować celnym strzałem,
– pomiatać – wydawać potomstwo, u psów, borsuków, wilków i lisów,
– pomruk – głos wydawany przez jelenia byka i borsuka,
– pomykać – biec (o lisie, zającu i króliku),
– ponowa – świeży opad śniegu,
– poprawka – drugi strzał do tej samej zwierzyny,
– poroże – wyrostki kostne, nasadzane na możdżeniach u jeleniowatych, zrzucane corocznie i ponownie
nasadzane,
– poryk – jednorazowy, głośny ryk jelenia byka,
– posadzić – strącenie zdobyczy na ziemię przez ptaka łowczego,
– poskromić – zmusić ptaka łowczego do poddania się woli układającego
– posoka – farba, krew zwierzyny grubej
– posokowiec – pies myśliwski pracujący na farbie,
– postrzał – miejsce trafienia zwierzyny,
– postrzałek – zwierz raniony,
– posznurować – o lisie pobiec prosto,
– prawka – prawa lufa broni myśliwskiej,
– prosić się – wydawanie potomstwa przez lochę,
– prośna – ciężarna locha,
– prowadzący polowanie – myśliwy wyznaczony przez zarząd koła łowieckiego do kierowania polowaniem
zbiorowym.
– posyp – paśnik dla kuropatw i bażantów formie daszku
– przelatek – dzik w drugim roku życia
– prowadzenie 1. przewodzenie stada; 2. opieka samicy nad potomstwem,
– przechera – sprytny lis,
– przecinka – wycięta w lesie wizura lub ścieżka,
– przelatek – dzik urodzony w ubiegłym roku, bez względu na płeć.
– przelot – patrz ciąg – 1.loty na żerowiska, 2. wiosenne i jesienne wędrówki ptaków do miejsc lęgowych
lub na zimowiska,
– przełaj – w dawnej Polsce, jeden z ciężarów łowieckich, polegający na pilnowaniu zwierzyny
zmieniającej swoją ostoję,
– przesadzić – przeskakiwanie zwierzyny przez linię myśliwych,
– przesmyk – stałe miejsca przechodzenia zwierzyny zmieniającej ostoję,
– przestęp – trop jelenia charakteryzujący się tym, .e odcisk tylnego badyla przekracza odcisk badyla
przedniego,
– przetrzebić – zmniejszyć znacznie liczbę zwierzyny,
– przewód – kanał w lufie,
– przeziernik – przyrząd celowniczy z otworem w środku, zastępuje szczerbinkę,
– przezimek – zwierzyna urodzona poprzedniego roku,
– przodownica – łania, locha, owca prowadząca chmarę, watahę, stado,
– przybitka – korek z wojłoku lub tektury oddzielający śrut od prochu,
– przyrzut – szybkie przyłożenie broni do ramienia,
– przyspiesznik – urządzenie ułatwiające oddanie precyzyjnego strzału,
– przystrzelanie broni – wyregulowanie przyrządów celowniczych,
– ptactwo łowne – gatunki ptaków na które mo.na polować (patrz: zwierzyna) 429.Ptak łowczy ? uło.ony i
wykorzystywany do polowania na zwierzynę
ptak drapie.ny 430.Ptak niskiego lotu – ptak łowczy (najczęściej jastrząb) uderzający na zwierzynę z
rękawicy sokolnika, z czatowni lub z lotu towarzyszącego 431.Ptak wysokiego lotu – ptak łowczy
(najczęściej sokół) uderzający na
zwierzynę z lotu (patrz: nurek)
– ptaszarnia – pomieszczenie dla ptaków łowczych,
– ptaszniczka – długa myśliwska broń palna, u.ywana do polowań na ptaki,
– pudlarz – myśliwy, który podczas polowania grupowego oddał najwięcej chybionych strzałów
R
– rabiec – młody ptak łowczy, jeszcze pstrokaty; lub (z ros.), młody sokół lub jastrząb, nazwa od
rabego koloru upierzenia
– rapcie – racice dzika
– rogacz – samiec sarny
– rosochy – poroże łosia w formie łopat
– rozłoga – rozstaw poroża zwierzyny płowej
– róże – pierścienie kostne u nasady poroża zwierzyny płowej
– rudel – stadko, stado saren
– rykowisko – okres, miejsce godów jeleni
S
– sadyba – koliba, kwatera myśliwska
– samura – stara samica dzika żyjąca samotnie
– scypuł – owłosiony, ukrwiony naskórek pokrywający formujące się poroże
– selekt – zwierzę kwalifikujące do odstrzału selekcyjnego, np. z powodu słabych cech dziedzicznych
– sęki – rogowe palczaste odrosty na łopatach daniela
– siadło – drzewo, na którym zasiadł na noc głuszec
– siuta – samica sarny
– skoki – nogi zająca
– słuchy – uszy zająca
– stawka – noga lisa i borsuka
– strzelba – śrutowa broń myśliwska
– strzyże – włosy u nasady nosa zająca
– suknia – sierść zwierzyny płowej i dzika
– szable – kły dzika wyrastające z dolnej żuchwy
– szarak – zając
– szczwacz – osoba układająca charty i ogary
– szczwać – polować z chartami
– szesnastka – myśliwska broń śrutowa kaliber 16
– szlifowanie – czwarta ostatnia część pieśni godowej głuszca
– szpicak – młody samiec zwierzyny płowej o porożu w formie prostych tyk bez odnóg
– szydlarz – samiec u jeleniowatych o porożu bez odnóg
– sztucer – myśliwska broń kulowa z gwintowaną lufą
Ś
– ścinka – fragmenty sierści, odcięte od tuszy przez pocisk.
– ślepia – oczy drapieżników
– ślimy – rogi muflona
– świece – oczy żubra, zwierzyny płowej, kozicy, muflona i dzika
T
– tabakiera – zakończenie gwizdu, nos u dzika
– troki – rodzaj wielorzemykowych pęt, zazwyczaj skórzanych lub sznurkowych, służących do noszenia
upolowanego ptactwa.
– trzeszcze – oczy zająca
– turzyca – sierść zająca i królika
– tusza – ciało upolowanej zwierzyny grubej
– tuszka – ciało upolowanej zwierzyny drobnej
U
– ubić – trafić, upolować
– unosić – przyzwyczaić ptaka łowczego do przebywania na ręce sokolnika
V
– varmint – rodzaj sztucera z nieco cięższą, masywniejszą lufą, bez muszki i szczerbinki.
W
– wachlarz – ogon koguta głuszca
– wadera – samica wilka
– wiatr – węch u psa myśliwskiego /dolny wiatr – charakterystyczny sposób pracy psa myśliwskiego, z
głową przy ziemi /górny wiatr – sposób pracy psa myśliwskiego, z głową uniesioną
– warchlak – młody dziczek w pierwszym roku życia
– wataha – stado dzików
– wieniec – poroże jelenia
– wietrznik – nos psa i zwierząt drapieżnych
– wnyk – pętla do łapania zwierzyny, zastawiana przez kłusownika
– wycinek – dzik samiec w trzecim – czwartym roku życia
– wykot – narodziny młodych u królika, zająca, sarny, kozicy i muflona
– wyprzedzenie – zakład jaki daje się celując i strzelając do poruszającego się zwierzęcia
Z
– zabawca – pies gończy, który nie mogąc odnaleźć tropu, głosi w jednym miejscu
– zestrzał – miejsce, w którym stało zwierzę w chwili przyjęcia kuli.
– zierniki – oczy ptaków
– złom – gałązka z drzewa iglastego wsadzana do pyska zwierząt ułożonych w pokocie
Ż
– żmurek – lis o kasztanowym kolorze futra